KA NU, KA NU DUH TAK CHU.

Ka pa leh ka nu

Vawiin January 26 2012 hi ka nu thih cham kum khatna pual hian eng emaw tih ka duh a. Hman deuh atang tawh a ka tum, ka nu pual ka blog a ziah chu tihpuitlin hram ka tum ta a ni.

An inneih kum 60 lawmna

Ka nu hming hi Darngeni a ni a, August 30 1925 khan Darchhun khua, Saitual bulah a piang a. Ka pa Tlanghmingthanga hi Saitual lal Dorawta tupa a ni a. Tichuan kum 1944 ah ka pa nen an innei  a. Ka pa hian an inneih hnu lawkah sipaiah a tansan a, ka nu chuan thahnem ngai takin ka pu Liangkhaia te chhung chu a chhawm dawl a, an chhangchhe si a, a hah thei hle a ni.

Ka nu hian nuta  pathum khawsa thei ang reng tak tak a nei a, amah farnu mal a lo ni bawk a, nu leh pa sun hma mah se khawsa nuam ve tak an ni a;  duat rawn a hlawh hle a ni. A u te chu sipai te an ni a, an enkawl hneh hle a ni awm e. Khatih lai khan mi tin ke lawnga awm vek an ni mai a, ka nu erawh chuan bun sen loh pheikhawk a nei a, a thianten engmah an bun loh avangin pheikhawk bun a zak zawk thin.

Tichuan farnu duat ka nu chuan chhungkua azawnga chhangchhia leh berh ber mai ka pa te inah a lawi ta a, ka pate unau hi sawm an ni a, ka pa hi a upa ber a ni a. An inneih hian kum 18 awrh chauh an ni a, ka pa te chhungkaw  chhangchhiat dan tur zia chu a hriat thiam theih mai awm e! Ka pu kha pastor a ni a, bial zau tak a awp a, a zin reng mai bawk a.  Vawi khat zin hi thla thum te an thang thin an ti. Chuvang chuan pastor chhungkua chu an retheiin an berh ngiang a ni. Heng hun lai hian ka pain sipaiah a tansan leh si a, ka nu chuan retheihna leh harsatna zawng zawng phun miah lovin, mo thar thain a tuar chhuak thak a ni.

Ka nu leh pa hi an vanglai na na na chuan 'kei ka ni' inti thei te zinga mi chu an ni ve. A chhan chu an pahnih hian Shillong ah High School an kal ve ve thei tlat. Ke hlir a kal a ni a, hahthlak teh mahse Shillong daih a High School kal theih chu mi lian fate leh mi pui chung lam fe tan lo chuan han tih chi a ni lo. A tawi zawngin an hun lai chuan Mizoram zir theih zawng zawng zir zo an ni ve a ni. An hun lai chuan "lehkha thiam, sap tawng thiam" an ni tawp mai a, luck pawh an luck, lar pawh an lar!

Ka nu hi hmeltha sawi tur chu a ni hran lo, mahse a vun a nalh a, a ngo hlein ka hria. Ka nu nuta fate (ka pute fate ho) pawh hi tun thleng hian ngo phuk phuk tak tak an awm nual a. An hmel leh pian lam aiin ka nu lam ho hi chu an nungchang a ngaihnatawmin an inngaitlawm a, an bula awm a nuam a, ngainat an hlawh em em zel a ni.

Tun thlenga ka ngaihtuah let hian ka nu zia-ah khan eng eng nge chhuanawm ka tih sawi dawn ta ila, a tam mai. Mi tin hian kan nute kan ngaisang theuh a, zep rual a ni lo. Mahse ka nu ka ngaihsan ang em em hi chuan tunge maw nu te ngaisang chuang ang le ka ti thin. Ka nu chu mite hriat loh hian a chang kang tawp mai a ni.

Ka nu ziaa ka ngaihsan ber mai pakhat chu a "insawi thei lo" kha a ni. Mite impress tum avangin tute emaw angin a nih bakin a insawi ngai lo chang a ni lo va; a nihna tak tak ngei leh  a maha thil tha leh a experience tawh ngei ngei te pawh a sawi chhuak ve vak ngai lo, mak tak a ni.



Sipai a bansan hnuah ka pa chuan sorkar hnuaiah zirtirtu hna a thawk a. Hun lo kal zelah ram buai lai khan Saitual atangin Vairengteah an sawn ta a. Ka pa lo zu chhuk hmasain kei ni pawh ka nu hovin Vairengteah kum 1968 khan kan pem thla ve ta a. Hetih hun lai hian Aizawl - Silchar road hi black top  a la ni lo! Vairengte ah hian rei tak kan awm ta a. Hetia kan awm chhung hian ka pa chu Kohhran hruaitu a ni reng a, ka nu pawh Kohhran Hmeichhe hruaitu ber  a ni reng bawk. Ka nu hi Kohhran Hmeichhe Chairman kum hlun a ni maiin ka hria. Nikum 2011 khan Pi Lalpuii, Chhinga Veng, tun hmaa Vairengte a ka nu te nena Kohhran Hmeichhia a inhmang ho reng chu USA-ah a lo zin a. Nu ang maiin kan lo dawngsawng a. Ka nu chanchin te kan sawi ho va. Chung kan sawi zingah chuan ka nu kha Shillonga High School kal a nih ve thu kan sawi a. Pi Lalpuii chuan, "Chuti maw? Kha chen kha rawng kan bawl ho va, U Ngeni chuan vawi khat mah Shillonga High School a kal thu a sawi ngai lo," a ti ta a, mak a ti em em a ni. Insawitheihna ve awm a neih te  hi ka nu chuan khawiah mah a sawi ngai lo.

Ka pa pension hnu chuan in pui ber kan neihna Mission Veng; Aizawl lamah kan pem let leh ta a. Ka nu kha Pi Teii te bula sei lian, sawi tawh angin inti eng emaw thei ve tak ni thin kha, rei ang reng tak  Vairengtea kan awm hnu chuan veng chhungah pawh hriat a lo hlawh ta lo hle a. Kohhranah pawh hriat a hlawh lem lo. A inkhawm ve fo va, inkhawm mai bak aia thukin engah mah a inrawlh lo. Thian pahnih ngainat em em a nei a, Pi Chawngkungi leh Pi Vanchhingpuii te an ni. An ni pahnih nen hian ka nu chu an inkawm ve fo thin. An ni pahnih hi Mission Veng Kohhran Hmeichhe hruaitu hlun tak ve ve an ni. Ka nu dam loh laite pawhin duat taka kan a, enkawltute an ni ve a,  kan lawmin kan ngaina hle a ni. Ka nu thih tak hnu khan mi hrang hrang ten ka nu chanchin an sawi khan Vairengte Kohhran Hmeichhia a hruaitu hlun ber pakhat a nih thu an han sawi chuan a thiante pahnih pawh chuan mak an ti ta a. Ka nu khan a thiante bulah khan Kohhran Hmeichhe hruaitu kum hlun a nih ve thin thu kha a them pawh a lo sawi ri ngai lo. Pi Chawngkungi mak ti lutukin a hrilhfak a tling a, ka ni te ho, ka pa farnute  a dem ta hial hial a. "Anni tal khan lo sawi chhuah tur a ni a, rawngbawlna chanvo te pawh chelhtir ve na chang kan hre thei tur," a ti a ti ta mai a, a ui leh hnahnawh hle a ni.

Ka nu khan Kohhranah emaw khawtlangah emaw pawl ho ah emaw pawh chanvo leh nihna a khel lo chang a ni lo va, a lo nih ve tawhna engmah a ual-au zawngin a sawi lang ngai tlat lo. An hun lai leh tun hun thleng pawhin, sum ngah te a chhuanawm a, lehkha zir san te a ropui a, institution tha zir te, khawpui liana lehkha zir ngat te phei chu sawi a nuam thin. Mahse khang ang kha a chhuang ve ngai lo va; thusawi tehkhin thuah mai pawh a tiri ngai lo;  he a zia hi ropui ka ti em em a ni.

Ka nu leh pa hi inkhawm reng mai an ni a. An inkhawm taihmakzia a sawinaah Rev. Lalrinawma, Vairengtea Pro Pastor hna thawk reng tawh chuan, "Pi Darngeni inkhawmnaah a rawn lan loh chuan kan (dam lo tlawh) a ngai a ni kan ti thin," a ti hial a ni. Dam lohna avang a nih loh chuan inkhawm an thulh ngai lo. Mahse mak tak chu ka pa nen khan an kal rual ngai lo, ka pa kha a insiam sawk sawk a, a mahin a kal nal nal zel. Ka nu kha a nghak ngai miah lo. Ka nu kha a vui ngai miah chuang lo!

Ama sawi danin ka nu kha a tleirawl laiin a piangthar a. Chuta tang chuan hnung lam en leh tawh lovin Pathiann thu  a awih ta ngar ngar a ni. A bula ka awm reng lai te khan 'Pathian-ah hian a piang thar fuh mang e aw,' ka ti rilru thin. Vawikhat chu mipa naupang ka nih laiin pawnah kan infiam a, in chhungah tui in turin ka va lut a, ka nu chu tap chhakah thuin mei a vil a. A kut vei lamin a mittui a hru a, a kut ding lamin chaicheh a hum a, thuk chu khuang angin a vaw keuh keuh va, he hla,' Ka nun i tan ka pe, engnge min pek ngai le?' tih hla kha a lo sa a. A tap zawih zawih reng a, a zai zel bawk a. Chu chu ka mitthlaah hian a cham reh thei lo va, he hla ka hriat apiangin ka nu kha ka hre chhuak lo thei lo. Chu chu ka nu ka mitthlaa a cham dan pakhat langsar tak chu a ni.

Ka nu leh a tute (Tenga, Fela, He-man, Mami leh Api)

Ka nu khan ze mak tak, mi tam takin kan neih loh hi a nei leh bawk a. Chu chu 'remthu sawitu' nihna hi a ni. Vairengtea kan awm lai khan nupa inmil lo te, inti tlan te, kut inthlak te hian ka nu hi koh tehah an nei thin a. Ka nu chuan mi thusawi hi ngun takin a ngai thlaa a, an sawi duh chhung chu a tawng ve ngai lo. Tawng duh an awm chhung chu a ngaithla peih a, duh tawka an inhrikthlak hnuah a tawng ve a, dam taka sawiin an din hmunah  amah a indintir a, remthu a sawipui leh thei mai thin. Mi hi tumah a hlau lo va, mi a pawh, zu rui pawh, patling thinrim eng phiar pawh hma chhawn tura pun a nihin a tlan chhe ngai lo.

Nu upa lam a nih hnuin ka nu chuan hlawh tlem te neiin pre-primary-ah zirtirtu hna a thawk ve a. Naupang tam tak a ho lo na a, a naupang ho hian an ngaina bawk a niang. Tlaiah te hian a sikul naupang ho hian an pi chu an rawn zui haw dam dam thin a, sikulah a inzirtir a, in lamah a inenkawl zui bawk a. Kan in leh a velah te an che tla a, a then an tap a, a then an tau a, a then an lo muhil a, a buaipui nasa a, ngaih pawh an ngai thin.

Kan chhungkua, kim lai ni 2003

Ka nu leh pa an hna atanga an retire hmaa ka nu leh pa taimakzia leh hna thawh nasatzia kha sawiin a siak lo. Kan unau piang pariat kan ni a, tet laiin pakhat a boral a. Unau pasarih kan sei lian a, lehkha kan zir duh vek  bawk si. College kal kan duh vek a, phaiah kher lehnghal.  Ka pa middle school zirtirtu a ni mai a, ka nu hlawh chu sawi tham a awm lo. Kan unau chawm vek tur chuan  ka nu leh pa hlawhin a daih lo va, pawisa kan puk nasa a, rulh lah kan rul tam. Hetiang a nih vang hian khawsak phah theih nan lo neih a ngai a, huan neih a ngai a, vawk vulh nen, ar vulh nen, bawngpui kan vulh bawk a. Tin, a hrulah thingtuah lak a ngai a, insuk a ngai a, nul kan ei a, sawhthing hmun kan nei bawk a. Tui chawi te, in chhung sek rek te, naupang thawmhnaw thui te, ei rawng bawl te, khawtlangah leh Kohhranah nen, zu rui lung puam mai mai chenin an rawn pun bawk si! Hna chu a tam a ni. Heng zawng zawngah hian ka nu chu a sulsutu, a bul tumtu, hmahruai leh hnung dawltu a ni thin a. A thawhrimzia te, a hah thinzia te, a chauh theihzia te hriatpuitu ka ni. Hna chu a thawk nasa ngiang a ni.

Mami, kei, Apu, Api, Anu leh Mama 1993 tawp lam.

Khang hun lai khan ei tur tui hnai te an ei ngam lo va, bawnghnute pawh an in phak lo. Chini te hi an tan thil vang ani a, chuvang chuan chini hi thingpuiah an hmeh thin, inren vangin. Sa te hi an ei khat vawng vawng a, chawhmeh hmui hmer an tawng khat em em a ni.  Mut bu nuamah ka nu leh pa te kha an mu pha ngai lo. Zin dawn reng rengin  gate ah motor an chang a, mi motor chuan an dil a, an hnawng thin. Inthlahrung tawkin an motor chuan an va dil a, driver ten nula an phurh chuan, "Kan rit em mai" an tih loh leh, "Keh thei kan phur, in chuang thei lo vang," an  lo tih khum a, ka nu leh pa an hnawng thin. Na duh tak a ni. An motor-ah khan chuan lo phal pawh ni teh reng se, an truck hnung bak an chang chuang lo  vang a, chuang teh reng pawh ni se khaw pawn an thlen hma hmain an rui zui ngei bawk ang. Rui chung chungin an chuang luak bawrh bawrh ang a, tui sik in tur emaw, zun zung tur  ngawt pawhin tihdin an ngam leh si lo ang. Chutiang tak din hmunah chuan ka nu leh pa kha an lo ding a, kan tan, an fate tan an nun an hlan tak meuh meuh a ni.


Ka nu leh pa bula ka awm lai, kum 1990 khan nupui ka nei a, fa pali kan nei ta a. Ka nu leh pa bulah awm kan nih ber vangin kan fate pawh pi leh pu bulah an sei lian a. Hun rei tak chhung nu leh pa bulah kan awm ho hnu-ah, kan in hnuaiah kan inbawl hrang ve ta a. Chutia in hnuai leh chunga kan awm hnu pawh chuan kan fate chuan pi leh pu chu englai pawhin an tlawh pawh. Chuvang chuan ka nu leh pa khan kan fate hi an ngai em em a. Kum 2003 khan kan nupui fanaute lam turin Aizawlah ka han haw a. Hemi tum hi ka nupui fanuten ka nu an hmuh hnuhnun ber tum a ni ta a ni. In hnuaia kan awm hnu hian kan fate chu pi leh pu bulah an chho va, an bulah an han mu kuk thin a. Heng vangte hian ka nu khan kan fate hmuh leh a chak em em a, a dam loh lai te khan ka nu chuan, "Mami hmu ila ka dam ang," te a ti thin a. Mahse hmu leh lovin chatuan ram min pansan ta a ni. Rilru a na duh hle.

Hetia ka nu a lo boral takah hian kan fate chu Api chanchin engnge an hriat reng ka zawt a. Tam an hre thei tawh lo, ral khat takin an ngai ve em em ri ngawt mai a ni.

Ka fanu upa ber Mami chuan," A pi leh apu ka ngaihtuah apianga lo lang hmasa ber chu an nui hmel a ni. Ka hmuh reng reng hian an thinrim lai ka hmu ngai lo va, an hlim thin a, chu chu ka ngai thin," a ti a.

Ka fapa Mama chuan,"Api khan a huan thlai te min zawrhtir thin a, hlawh te min pe ve thin," a ti a.

Sawna chuan,"Api huanah khan kan kal thin a, huanah kan pui thin, a nuam thin," a ti ve a.

Dini chuan sawi tur vak a hre lo va, mahse a pi khan Dini a ngai em em bawk a, a duhsak bawk a. Mite chuan,"Api chuan a ei ai pawh Dini chu a eitir phal," an ti thin.

Ka nupui Maruati chuan,"Ka nu kha a tawng mai mai lo va, fing takin thil a ngaihtuah a, a ngaihtuah fel hmaain thu a sawi chhuak ngai lo niin ka hria," a ti a. "Ka nu khan a duh zawng leh duh loh zawng te a sawi vak lo na, mo ho khan kan hre thei tho mai kha mak ka ti," a ti bawk.

Ka nu ka ngaihtuah chang hi chuan ka khawngaih ut ut thin a, a tan ka lo ti tawk lo ka ti thin. He khawvelah hian ka nu ka hmu leh tawh dawn lova, nakin VANRAM kan la intawng leh ang a, kan inthen tawh lo ang.

TAWNGTAI

Tawngtai hi thil ho tak anga ngaih theih a ni. Thu chham mawlh mawlh kha a ni mai a. Fiamthuin 'a thleng sang vak lovang' te kan intihsak thin a. Rilru chhung ril bera tawngtai chu a hlu ber ang a, chutih rualin pawn lawi deuh hleka tawngtai pawh hi a hlawk tho niin ka ring tlat, a chhan chu tawngtai fo hi a peih awm lo thei em mai. 

Tawngtai leh thlarau nun hi inzawm tlat a nihzia chu, tlema ro lai chuan tawngtai hi a sak talh mai a. Mahni tawngtai chang ni lovin mi dang tawngtai te hi a ninawm thei lek lek hial. Tawngtai hi tawng mai mai nen chuan ang khata ngaihfin chi a ni lo, tawng peih tak, eng pawh mai sawi reng peih ho hi tawngtai peih tak an ni chuang kher lo va. Chtih rualin, mi tawng mai mai lo, tawng tlem tak te hi tawngtai peih tak te an ni leh lawi thei. Chuvang chuan tawngtai hi 'phun satliah' nen chuan a thil thu hmun chu ni tih a chiang khawp mai.

Tawngtai reng reng; hul deuh te, mawl mang deuh te, pawn lawi riau te, pawh lah ang reng deuh te, thatchhe deuh te pawh hian sang tak a thleng hrim hrim thin a ni ang tih ka ring; a chhan chu, tawngtai hi thinrim lai te, rilru in  sual a awn reng lai te, tih tauh tlat lai te hian a harsa em mai!

Tawngtai a hnip zat lai hi chuan kan ngaihtuahna leh rilru te hi  a ngil tlangpui a, a ngil satliah mai ni lovin van lam a kawk a ni. Kan biak chak zawng tak te kan bia kan phul luai ang te, kan ngainat zawng bulah chuan tawng nuam kan ti thin ang hian, miin Pathian  a ngai tak tak a, biak a chak tak tak a nih chuan tawngtai nuam a ti a, a tawngtai tui a, nuam a tiin tawngkam pawh a thiam mai thin.

Pawimawh em em chu tawngtai hi kan peih vang te, nuam kan tih em vang te avang chauh a tawngtai tur kan ni lo va, Pathian nena inpawlna, inkawmna, inpawhna hmanrua a nih miau avangin Amah nen kan innei tawh  anih chuan tawngtai fo chu loh theih loh a ni. Then khat chuan hun bi neih tha an ti a, nia, a tha a ni. Amaherawhchu innel tawh tak tak chuan hun bi kher kher nghah chu a ninawm duh khawp a, hun leh hun loh sawi lova inbiak pawp pawp mai ngamna nun hi a vawr tawp chu a nih hmel khawp mai.

A tawp berah chuan thil thar kan neih te, harsatna kan tawh te, lawmna kan neih te, lungngaihna kan tawh te, hlawhtlinna kan chan te, hmuhnawm tih zawng kan hmuh te, tui tih zawng ei tur kan neih te hian kan duhsak zawng te hrilh kan chak thin a, kan ngainat zawng te an nih loh chuan chutiang din hmuna

 kan din thu chu mi te hrilh kan chak chuang lo. Amah hmangaihtu tak mi chuan a awm dan zawng zawng hretu hnenah a awmdan zawng zawng englai pawhin report a pe chak mai thin. Chu chu a ni tawngtai kan tih chu.

Tv.Sailova leh Kei

Kimi, Sailova, Zoremi leh Kei

Sailova te nen kan inah kan zai

Zai ho a nuam hle.

Tv. Vanlalsailova November 2011 khan USA a rawn tlawh a. Mizoram zaithiam lar ber mek a ni bawk a, helaiah pawh a lar khawp mai. A bik takin Mizo leh Mizo hnahthlak zingah a lar hle a. A lo kal tur pawh tam tak chuan an nghak hlelin helhkam berah an neih a. Ka thian pakhat Pu Kapa phei chuan vawi thum ngawt min hrilh hman pek a!


Tv. Vanlalsailova hi Mizoram ka awm tawh loh hnua lar tan chauh a nih avang leh veng leh khua te a inan bawk loh avangin kan inhre sa ve lo va. Ka faten an hriat lar avangin a hming hi chu ka hre ve em em a. Mahse a zai hi chu chuti teh chiamin ka ei thin lova, a chhan chu a "silaar' (slur) a tam lutuk thin a, tlar tawp apiangah a hmang mai a; a vai ka ti tlat a.  A pianthara Pathian hla a sak hnu hi chuan silar kha a tlem ta a, a zai thiam ka ti ta khawp mai. Mahse tam tak chuan silar vanglai kha thiam zawk an ti tlat tho mai.


Inhresa lo na na na chu chutia a lo zin tur pawh chu chuti teh chiama han nghahhlelhna chhan tur ka nei hran lo. Mahse Mizo zaithiam lar lo zin tur chu mi satliah lo zin tur nen chuan ang khata ngaih ngawt theih chu a ni lo. 


A lo zin ta ngei a, mite chuan an buaipui nasa khawp a, an zui an zui mai a. Kei chu ka buai bawk nen chuti takin in-chukha-na kan nei mumal lawk thei lo. Vawi khat erawh chu Ka thianpa Pu Sawmtea radio-in ka bia a, ani chuan,


"Hei Buffalo ah kan awm Niagara Falls kan en dawn; hei Sailova ka bula hi a awm, be ve rawh.." a ti a. 


Kei chuan, " Ngawi rawh..hriat pawh kan inhre lo.." ka ti hman tawk a, radio chu Sailova a pe nghal ni tur a ni. 


Sailova chuan, "Pu Tee, min van be tha duh lo ve?" a rawn ti ta mai a! 


"A....be tha duh lo pawh a ni lo, ka buai em  a ni."


"Kohhran hruaitu zingah crusade-ah nang chiah i lo la lang lo a nia, zan tin kan lo beisei che a."


"Ka hman lo em a ni..ka ka.."


"Tennis chu i khel hman tho si a.."


Kan nui dun ta hawk hawk a....Nia, tennis khel hman si inkhawm hman si lo kha chu awih a har bawk a ni. 


Ka mi hriat loh emaw ka tih Vanlalsailova khan min va'n lo hre chiang em aw!! tiin ka ngaihtuah a. Vawi khat mah kan la inhmu lova, vawi khat mah kan la inbe bawk lo. Chuti chung chuan crusade a kal ve turin zan tin min lo thlir thin a, kei ka lang ngai si lo va, tennis erawh ka khel tho tih te a hre vek si a. A zahthlak ang rengin a nuih zatthlak ang reng. A ni Sailova pawhin tiang khawpa min hriat chian chuan Pathian phei chuan aw..min va hre chiang dawn em!


Vanlalsailova chuan hawihawm tak leh nel takin min rawn bia a, a hnu lamah te pawh kan inah te chaw te rawn eiin, a hman ang angin a lo lang ve a. Zan khat phei chu Mzo Day zan lam program kan hman zawh tawh hnuin, "Pu Tee in inah thingpui in ho ang u," a ti hluai a. Rev. Maruata te nupa te nen hlim taka inkawm hovin thingpui te kan in ho ta a. Chumi zan chuan a hnenah," Sailo, i fel khawp mai a, hei duhsaktu leh buaipui che huamtu tam tak i nei a, a lawmawm. Buaipuitu i neih chhung chu kan rawn zar buai lawng che. Mahse eng emaw duh i neih emaw buaipui emaw i ngaih chuan rawn sawi la, theih tawpa buaipui che kan inhuam e," ka ti a.




Sailova'n nel tak hawihhawm tak mai a, min rawn be hmasa kha mak ka ti a, ka lawm a. Naupang te a ni kan tan chuan, mahse mahni-inrintawkna thuk tak a nei kha ropui ka ti a. A chapo lo kha lawmawm ka ti bawk. A ni khan kan inkar daidangtu awm thei 'thil' kha harsa lo tein a rawn tawn keh a, boruak tha tak a siam mai! Hetah hian mi tam tak ten zir tur eng eng emaw kan neih ka ring. Chapo loh te, zah loh theih te, thuhnuai rawlhte, eng emaw ni ve tlata inhriat loh te hi a zir chawp theih vek a nih hmel!




Vanlalsailova hi a zaithiam piah lamah nun a uluk hi Zo thalaite'n an entawn a duhawm khawp mai. A hriat ang ang thil tha hi chu a apply nghal mai zel ni tur a ni. Nun uluk, nun invawng, mahni inthunun thei thalai kan mamawh a, chutiang kan neih tam chuan hnam a ding chhuak ang a, thalai nun tlahawlh leh nun khawbaw kan ngah chuan kan hnam kan ral ang. Kan thian pakhat  chuan,"Tunah in hmun ngaihtuah a ngai lo, thalai ngawl vei an tam a, an nu leh pa te in a rochung ang a, tlawm te tein an hralh duh mai dawn alawm.." a ti a, a nuihzatthlak viau na a, rapthlak tak a ni.


Sailova hian mi a la hriat ngai loh te, a hriat thar hlawt te, a hriat sa reng tawh te hi ang khat rengin a en a ni hmel ngawt mai. Aizawla ka thian pakhat pawhin, "Vawiin khan Sailova ka tawk thuak a, min rawn nuih a sin, kan inhre miah si lova" a ti a. Heng nun thuhnuairawlh hi lar hnu chauh va, neih chi a ni lova, lar hma pawh a neih chi tho a ni. Hriat sa zawng chauh kan duhsaka kan nel a nih chuan hmasawna tur kawng thui tak kan la nei tih he tlangval nunah hian a chiang khawp mai.


Vanlalsailova chuan nasa takin Pathian thu lamah helai Zofate min kai harh a, a lawmawm em em a ni. Pathian thu ngau ngau bakah Biak In leh a hung chhung zah chung chang te, Biak ina incheina awm leh awm lo te, nungchang mawi hrim hrim te a rawn sawi uar khawp mai a. Thu tha fahtu mumal nei lo leh a hria te pawhin sawi lang tha thum ngam mang lova rei tak ti mai maia lo nung tawh kha kan ni a. 

Chutia thu a'n sawi kawk kawk takah chuan mi puitling deuh te chuan 'inenlet' na chang an han hria a. "A lo ni reng mai tak a" tih na chang an lo hre thei ta ni. Hrilhtu neih loh miau chuan thil hi a lo hriat loh theih khawp a. Awm ang awnga awm rei tawh chuan thil hi ngaihah a lo neih theih khawp mai bawk a. Chuvang chuan beng thar, mit thar, ze thar ten thil tha min hrilh thin hi a lo hlu hle mai a. Chanchintha rawngbawltu 'Evan' kan tih mai mai zin kual te hi a'n va lo hlu em aw, ka tih phah ta a ni.

KHAWVEL HUAP MIZO PRESBYTERIAN INSUIHKHAWMNA

Mizoramah chuan Presbyterian Kohhran hi insuihkhawm tha tak, nghet leh chang tlung tak a ni a. Chu chu Presbyterian Church of India ah a inchhung lut  a. Chumi piah lamah chuan khawvel huap insuihkhawmna neuh neuh awm mah se, Kohhran dangten  insuhkhawmna tha pui pui an neih ang hup hup hi chu kan nei ve lo niin a lang. Kohhran dang Baptist te, Seventh Day te chuan khawvel huap intawhkhawmna te an nei thin a.  Chung hunah chuan an rawngbawlna te sawi hoin thil te an zir ho  thin.

Mizo Presbyterian mipui te hi chuan mahni ram chhung bakah khawmpui kalna kan nei meuh lo va, vantlang huap intawhkhawmna engmah hmabak kan nei lo. Chuavang  chuan hnam dang chu kan sawisak thei lo ang a, Mizo ho tal, Presbyterian mi leh sate hi intawhkhawmna platform pakhat tal kan neih a tulin a hriat. A tirah chuan inkhawmpui angin inpankhawm thei lo ma ila, khua reiah chuan hmanraw tha tak phakhatah a la chhuak thei ngei ang.

Khawvel pum huap kan thlirin Mizo zingah, Kohhran pakhatah chuan Presbyterian mi leh sate hi kan thahnem ber chek ang a. Chuvang chuan chu mi huap thei khaikhawm thei chu engmah pawl emaw felowship emaw, group emaw engmah kan nei lova, chuvang chuan thil eng emaw chu ngaihtuah chhuah a ngai ta ni. India rama leh Burma ah te Mizo Presbyterian chu kan thahnem ber ang a, chubakah khawvel hmun hrang hrangah kan inchapdarh mek bawk a. A mipui ngah ber kan ni miau vangin Zofate zingah chuan ram dangah pawh pung chak ber tur leh thang duang ber tur kan ni reng reng a. Chuvang chuan theih ang ang a Mizo Presbyterian culture kan theh darh theih nan khawvel pum huap insuihkhawmna neih a ngai a ni.

Pathianin rem a tih chuan rawngbawlna tan hian kawng hi a inhawng mai zel a. He insuihkhawmna pawh hi mawl te ni mahse, Pathian malsawm chak zawng a nih chuan hma a sawn ang a, a thang duang mai ang. A bul tan dan te, bul tantute an pawimawh ber lo va, a kal chhoh dan tur leh a hman tlak dan tur leh pawimawhna te a kori tutu ber chu a ni chiang mai.

Engvangin nge Mizo Presbyterian culture theh darh a tul?

A hmasa berah chuan, A tha kher em a tin a ni.

Kan awm hla tual tual a, a thatzia kan hre ril tual tual mai. He zia (culture)ah hi chuan mahni aia pawl/Kohhran dah pawimawhna a awm a. Mahni pumpui tanghma haina awm lo. "Keiin hlawkpui ila" tih aiin, "Kan za tan a tha ang em? Kohhran/pawlin a hlawkpui ang em?' tih kha zawhna a ni hmasa ziah mai. He ze dik takah hi chuan hruaitu nih inchuhna a awm lo va, rawngbawltu nih inchuhna a awm lo va, 'kei kei' tih ni lovin  'nang nang' tih a ni vek zawk thin. He ze ril hre ve ngai lo ten mahni tanghma haiin nihna te, chanvo te chuhin lo chang ve ta se la, chu ze ril nunpui tawh tute chuan chu  chanvo neia chu pawi a khawih hma chuan chik tak chungin an chhawm dawl a, an tawiawm mai thin.

He ze rilah hi chuan chanvo hi ropuina a ni lova, rawngbawlsaktu/ chhiahhlawh din hmun a ni zawk. Chapo tak leh uang thuang takin miin he rawngbawlna chanvo hi an chelh ngai lo va, lo chelh palh pawh ni se a hun tawpah ngaih an hlawh ngai lo. Chuvang chuan chnvo chu keipui sa hauh chi a ni lo tih an hria a, thahnem ngai takin an theihtawp an chhuah a, an huan tawpah phal takin mi dang an hlang chhawng thin. Nihna leh Chanvo duh tak; a chuh a chuh thin i hmuh chang te, mahni chanvo a hun tawh lo thleng thlenga chelh tlat tum te i hmuh chuan 'Mizo Presbyterian Zia' an nei lo tihna a ni.

He ze ropui hi kan neih tlat avangin nun ho kan thiam a, rawngbawl ho kan thiam a, kan rawngbawlna a hlawk bik thin a ni. He ze nei loin pawl a hruai chuan pawl a buai thin a, he ze nei lo an tam ber chuan vantlang/pawlho/Kohhran  nun a khawlo thin. Chuvang chuan keini ho mawhphurhna hi sang tak a ni a, huaisen taka kan mawhphurhna hi kan hmachhawn a ngai a ni.

Chu ze ropui chu Mizo mitin ten kan neih a tha a, a mawi a, a Kristian em em a ni. Chu zia theh darh tur leh zirtir chhawng zel tura mawhphurhna la tur chuan Kohhran dang te hnam dang te kan beisei thiang dawn em ni? Nang leh kei 'Mizo ni si Presbyterian ni si' te mawhphurhna hi a ni dawn lawm ni?

Chung zawng zawng leh rilrua awm dang ziah chuah vek sen loh te; ziah vek rem lo te rilrua awm chungin bul tanna mawl te atan GLOBAL MIZO PRESBYTERIAN FELLOWSHIP facebook group chu January 17 2012 ah kan han din a, rei lote ah web site pawh kan nei thuai thei ang. Zawi zawia thang zelin khawvel puma Mizo Presbyterian mi leh sa tla darh te kan insuihkhawm dawn a ni. Pathianin rem a tih chuan kawng a awm zel ang a, khawvel huap intlawhpawhna te, khawmpui te, conference te, workshop te khawvel hmun hrang hrangah kan la nei lo ang tih tunge sawi thei?

DANIALA chhungte an lo thleng!

Pu Daniel Lalrinchhana hian March 16 2007 khan Aizawlah  a lungdumtu kum tluang atan a lo tiampui tawh a. An nu hi Rudy Lalrinsangi, Churachandpur nula hmeltha, hleitling leh fela sawi a ni. Fa pakhat an nei a, kum li mi Malsawmtluanga a ni. Pu Daniala nupui neih dan hi chanchin ngaihnawm tak a awm a, mahse kan sawi hman lo vang.  Chutia an inneih hnu chuan ni tam an awm dun hman lovin, pa ber USA lamah a liam thuai a, ti chuan an inhmu lo ta vang vang a. Kohhran hoten an inhmuh leh thuai theih nan kan tawngtaipui thin a. Tichuan an inhmuh leh na ni chu Jan 12 2012 hian a lo her chhuak ta a ni!

Nupui leh fa hmuak turin a inbuatsaih, baloon nen, pangpar nen.

Mi chi hrang hrang zi nuaih nuaih mahse hmuh chak ber te hmel bak ngaihtuah dang a awm thei tawh lo.

Chutia kan tawngtaipui rengte lo hlawhtlinna tur chu a hmun ngeiah hmu ve ka chak a, hotute hmaisa tawngin ni chanve chawlh ka dil a. Dulles International Airport, Virginia lamah chaw hnu her khan kan nupain kan liam thla ve ta a. Kan hma feah pa ber Pu Daniala leh Rev. Lalthanzaua te an liam daih tawh a. A thleng hmasa sain hmuh hmasak chu nise kan khalh dawn hauh lo. Amaherawhchu a  hma zan pawh a lo mu mumal tawh lo tan chuan kal hma luat a awm thei tawh tak tak lo a nih hmel.

Hmuaktute, Rev. Lalthanzaua, Pi Vanlalruati leh a changtupa Pu Lalrinchhana

 Rei ngial kan nghah hnu chuan a lo kal leh dawn lo a niang a te kan ti a. A changtupa pawh tlem chuan a down hman deuh tawh tihin, tlai lam dar 5.15 a lo rik meuh chuan;  kum kha leh chen kan lo nghah tawh, a changtunu a lo lang ta..chhei raw.....

Changtunu, monu Pi Lalrinsangi.

Pa in a fapa a la kuah ngai loh a pawm ta chat mai...tuma chuhpui chi a ni ta lo.

Hlim takin Airport chhungah kan han pose tan ta a....

Mi dang tum mah ila changtupa a tum thei tawh lo..

USA boruak hip tanin..

USA leilung an rap tan ta.....

Bungraw rem velah pawh a changtupa ber a nawi zo ta vek mai!!!!

SAWNA; Sweet sixteen.

Sawna Khiangte kum 16 a lo tling ve ta! Hman ni lawk khan a piang a, a nausen laiin zan tah a vei a, kan tlaivar reng mai a. A bikin a nu ngat phei hi chu a tlaivar tam ngang mai. Lai vetin a piang a, a der dep tak ni rengin Pathian zarah a lo thang lian ve zel a, January 3 2012 chuan kum 16 mi a lo ni ve ta reng mai! A va lawmawm em.

Kum tira piang ngang hi a ni a, sikul luh ni, kum thar ruai zawh hlawt a nih thin avang hian a piancham hi mumal taka hriatsak a hlawh ngai lem lo. Kumin pawh hian bichilh zetin kan rawt chawp a, kal duhna restaurant kan thlak thleng zak zak hnu-ah, a tawp a tawpah chuan kan thlang fel a, tha tho ang reng zetin DINNER kan va ei ho ve ta a lawm.

Sawna KHIANGTE

Tar lamah chop stick hman te kan han zir leh rih a!

Mama pawh a tha tho khawp mai.

Tv. Hruiatea'n kan inah New year vacation a rawn hmang a, a haw duh tawh a;  mahse hemi hun atan hian kan chelh a.

Dini leh Sawna 

Kimi leh Dini

Sawna,  Zela leh Hruaitea te thiam ang tawkin an insiam chhia..

Kan ril a tam tlang a niang.

Kan bur ngar ngar hlawm mai.

Anu pawh a puar a niang.

 Kum thar ni te a lum nawm teh reng nen, hemi ni hi chu a vawt ta em em khawp a. Temparature pawh 31F vel a ni a, chu chu 0 cc vel a nih chu. A mawl zawnga sawiin fridge chhunga tawm ang vel a ni e. Tute emaw chuan sawi se, "Kawr huh ha chunga pipu uai aiin a vawt," an ti ngei ang. Thla lak chhung hi a rei lo thei ang ber turinin kan ti a, kan zo vat vat a, hmanhmawh em emin car-ah kan lut rawk rawk mai a ni.

Thalai ho puar leh hlim...

Birthday boy a laiah

Chaw dawr kawtah..

Khua a vawt em em!!

Fapa te

Sawna leh a hringtu  

Sawna leh Hruaitea

Pa leh fapa

Nu leh pa bulah Sawna

KUM THAR 2012 LAWMNA

Kum thar lawmna pawh Pathian Biak inkhawm neiin, a hmun ngai Pu Daniel Lalrinchhana in 45 Apple Way, Frederick, MD ah neih leh a ni a. A hma zan kan meng rei tlang a, inkhawm pawh a hun pangngaiah kan tan thei lo. 

Pi Kawlramthangi inkhawm hruaitu..

Tv Vanlalhruaia'n  Johana 3:16 pai mang miah lovin a rawn chhiar a, a tawngtai bawk.

Thalai ho an inkhawm tha hle.

Sermon thupui "DREAM" a ni.

Inkhawm banah unau ho titi.

Puia, a nu Pi Rami leh Sentea

Robyn Buchanan pawh a hlim ve hle.

Nl. Teboihi a "ei man" $ 40. 00 phal takin a thawh..

Ruai buaipuitute (L-R Muana, Zauva, Mathanga, Puia leh Zonuna ) an thu hah chawl..

John, Mimi leh an fate an lo tel thei 

Pi Nute-i Sailo (center) a lo lang thei a, kan phui sui..

Ruai theh zawhah thalaite'n decoration an thiat ta mai...ni 360 chuang nghah a ngai leh hrih dawn ta..