Friday, November 12, 2010

JIMMY L PACHUAU' S BOOK


November 11 2010 (Ningani ) chhun dar 12 khan ka lo nghahhlelh em em Pu Jimmy L.Pachuau-a lehkhabu siam thar ama chanchin ziahna, Autobiography chuan min rawn deng a. A mah Pu Jimmy-a'n London atangin min rawn thawn ve vang vang a, a man a phut lo bawk nen ka lawm hle.

"Jimmy" tia min ten an hriat tak, kei chuan Rk tia ka koh thin, naupan lai leh tleirawl laia ka thian ka kawm thinin lehkhabu a lo chhuah thei ta hi lawmawm ka ti a. Ka rualpui ang tawk vel mahni chanchin ziahna autobiography Mizo zinga ziak ka hriat hmasak ber a ni. Ama chanchin hi tam tak ka hriat ve avangin ka chhiar chak khawp mai a. "Min rawn thawn ve rawh," ka han ti kha a ni reng a. Min rawn thawn ta ngei a, ka hmuh rual rualin ka chhiar nghal a. Ka hmuh ni la lain ka chhiar zo nghal a. He lehkhabu hi phek 197 laia chhah a ni a, heti tak chhah hi ni khatah eng bu mah ka la chhiar zo nghal ngai lo va, chu chang a ni lo, ka neih nia lehkhabu ka chhiar zawh hi ka la hre ngai lova, ka'n ngaihtuah let vang vang hian Sudden Muanga bu bak hi ka neih nia chhiar zawh eng bu mah ka neih ka la hre lo!

A chanchin han chhiar hian thianpa Rokima hian chanchin a lo nei ngaihnawm khawp mai a. A chinchina  ziah tam tak hi a dikzia ka hriatpuia, a chhan ka hriat loh tam tak min rawn hrilhfiah ta bawk a, "E a lo ni maw?" tih tur ka ngah mai.

Dik tak chuan thu hi a uar lo mah mah zawk a. Ka seilenna Vairengte tih thupui hnuai a, Sunday School tih lai bawr te hi ka hriat chian lai chu a ni a," Sunday School examnaah te hian a ti tha ber pawlah ka tang thin a ni." a ti lek a. Ka han chhui let vang vang hian Sunday School ah kan awmho ziah a,  a ti tha pawl a ni mai lo, a ti tha ber a ni ziah a, a dawttu chu ama unaupa tho Tanpuia a ni thin.Chang kan zir reng rengin a by heart hmasa ber a, a hre rei thei ber bawk a. Kan zirlai  hotuten min zawh reng rengin a chhang tam ber leh a hre ber a ni ziah. Tuman kan tluk ngai lo. Kan pawl chu  a unaupa tho Dinga te Lalngheta, Zaliana, Ralkapa, Dinpuia,Sanglura te leh midangte  kan ni thin a. Naupang inkhawmpui nikhua te hian a ni hi kan hmatheh ber a ni thin a, sunday school na na na hi chu a hneh thin hle. Amah Rokima, Tanpuia leh kei kan awm hi chuan sunde sikul zirtirtute pawh hi Naupang inkhawmpui nikhua te hian an ngaih a tha deuh hian ka hre thin.Bilkhawthlir lama khawmpui kan neih chang te pawh hian an zam lo deuh sawt thin a ni. Tleirawl zaipawl kan neih thin lai te khan  a ni hi chu kan hmahruaitu leh kan rin rawl ber a ni a, aw pawh a mawi a, a zai thiam bawk a, a aw hi kan zui a ni deuh ber mai.

Aman sawi a duh leh duh loh ka hre lova , a ngaihzawng hmasa ber a ni ang, "Ro.....i" te pawh ka hre khiau! Kum 1977 kuma Kolosib nula Vairengte-a pawl 8 rawn zir a date deuh Din.....i pawh ka hria.

A neih ang angin inchei uluk thei em em a, scarf hi a ngaina hle a, a awrh deuh reng thin. Kan rethei tlang bawk a, savun pheikhawk te chu "ka ha se" a ni ringawt a, puanpheikhawk sen kan bun pha tawk a ni. Amah Rokima pawh hian kekawr bul, mawza sei leh puanpheikhawk sen a nei thin a, a mawipui thin hle.

A sawi ang hian an chhung kua pate unau pathum Pu Ropianga (RKa pa), Pu Rinthanga(Zanghina pa) leh Pu Thangruma (Bz-a pa) te unau hi an inngeih hle a ni, a ma sawi ang hian an awm khawm vek a, an induhsak tawn a, an inhmangaih tih pawn lam mite pawhin kan hre thei.Vairengte an lo thlen thlak tirh chuan an chhungkaw ho hi chu "Zawng in ho" tia hriat a ni thin.Eng emaw ti hnu khan Rokima chu a bo ta daih a, engvang nge ka hre ta hauh lo va, Zawng in lama an lo chhoh leh vang a ni tih te he a lehkhabu atang hian ka hre thei ta a ni. A lo pal tlang turu hle mai.

A man a sawi lan miah lo thil pakhat chu a hmel thatna hi a ni. Kei chuan chuti takin hmel tha ka ti pawh a ni lo, mi hian hmeltha an ti em em zel mai a, a vannnei asin! Hman laia kan tawng kam takin "Luck pawh a luck a ni." Tanhril-a scouts and guides kan rally tum pawhin a hmel that vang hian Khatla nula hmel tha lutuk pakhatin kan thianpa pakhat, Patea, Rokima tihpuinain a ngaihzawn theih phah!!Chu nula hmeltha em em chuan Rokima chu a kawk a, "He nau han hmel thatzia hi chu aw!!" a tih vawng vawng ri  hi tun thlengin ka bengah a la cham reng. Kha nula te khan he autobiography hi chhiar ve tak maw!!

Sunday chhunah an inah vawi tam tak vaimim, bal, chhang ban te kan ei thin a, kan lunch tui ber ber te an ni thin. Khang lai daih atang tawh khan ei siam lam a lo tui tawh nge ni ka hre lo hetia London khawpuiah te dawr an hawng thei ta mai hi ropui ka ti khawp mai. Tum ruh leh tuar chhel hi chu thu khat; vannneih tel ve a ngai hi a buaithlak lai a ni a, chu chu Rokima'n a nei tel hi, ni e, Pathian vang a ni lo thei lo.

Kum 1988 khan London-ah ka tal ve tawh a, London ropuizia ka hre nel nual. Londona dawr neih har dan leh a hautak dan tur  chhut pawh kan chhut thiam pha lo. Blue Elepahnat ah lunch kan ei ve a, Pu Chalngura kan ngai sang hle kha nia a, Pu Rokima, kan thianpa ngeiin dawr changtlung tak London hulum lai taka an nei thei hi ka chhuang ve em em a ni.

A fapa kum 18 a tlin hma chu ngaihzawng neih a duh loh thu a ziak a, tunah chuan a fapa in kum 18 a lo tling ta bawk a, eng nge kan an dawn, thian tha te chet hun chu a ni tawh lawm ni ka ti deuh!!! USA lo zin turin ka sawm fo va, lo zin sela a lo zin hunah "Zin man" a hmuh mai ka ring !!!!

14 comments:

  1. a ngaihsan awm khawp mai, darkar 1 beakfast kan ei dun atangin a mizia tur awm chu ka hre mai a chuvangin he a ziah pawh hi ka chhiar chak zek zek tawh ani.

    ReplyDelete
  2. E khai Thianpa chu ka CC hi ziak ta la avanngaihthlak nawm dawn ve oo ka ziah ai chuau ka nui nasa mai.Ka zak ve trep alawm :)

    ReplyDelete
  3. A takah ka la hmu lo miah lo a, mahse a chanchin an sawi thin atangin mizo a hmuh leh kawm ka chak pakhat ania. Pu T-a (mi fak zen zen lo) meuhin a han fak hnu phei chuan hmuh ka chak tulh tulh mai. USA lamah lo zin tura Pu T i sawm hlawhtlin theih ngei ka beisei

    ReplyDelete
  4. He lehkhabu release ni hian ka kal ve. Vairengte chhuak ka hmu nual mai. Jimmy hi mi taima, thil fel thlip thlep duh chi, mi khawngaihna ngah tak, chengvawng tak ani.

    Hetiang anga thu tawi fel fawmkim taka ziak hi T-a hian a lo thiam hle mai. He blog hi tlawh fo tlak anih hi

    ReplyDelete
  5. Pu MZ i ti lawmawm hle mai...min encourage thiam a ka lawm e...

    ReplyDelete
  6. Pu Jimmy a hi ka hriat na a rei ve toh a,a taimak zia te,a torh chel zia te,Mizo min ti hming thra in a mah hi ka chhuang tak zet ani...

    ReplyDelete
  7. Hmalam panin i pen zel ang u, tihna angah ka ngai.

    ReplyDelete
  8. chhiar loh phal chi a ni dawn lo tawp mai, chhiar chiang viau ang

    ReplyDelete
  9. A lehkhabu hi ka la chhiar lo va, a chhiar tawhtu ngeiin a belhchhahna ngaihnawm tak mai a rawn ziak atang hian ka chhiar chak phah sawt mai. Reprint leh hunah chuan heta thuziak thenkhat hi chu seng luh tel ve ngei tlak niin ka hria.

    Jimmy hi tu a nih ka hre lem lo va, kan local media vel atang hian ka lo ralkhat hriat ve mai a, a ngaihsanawm ka ti khawp mai. A lehkhabu review ziaktu pawh hi a ti tha ka ti kher mai.

    ReplyDelete
  10. Pu Jimmy hi Ralkhat atrang mi nelawm tak leh entawntlak a nih ka ring.Ama Kutchhuak ngei Lehkhabu(a chanchin)ziak chu chhiar a chakawm hle mai!London ka zin tuma kan in hmuta lo kha pawi ka tih a bang thei lo.

    ReplyDelete
  11. He lehkhabu hi ka chhiar chak khawp mai. Mi tumruh te leh hlawhtlingte hi chu an hlu bik!

    ReplyDelete
  12. Ka chhiar chak khawp mai, mahse tun thlengin leitur ka la hmulo. minlo thawn turin ka dil mai don em niang?:)

    ReplyDelete
  13. Lalduhthlana Champhai khua 2018 a maghalaya HSSLC top8 tling ankawm ka thlirna atanga Pu jimmy hming hi hria ka nia.A chanchin/kawmna youtub lam ah ka zawnga ka hmu zo mai silo..a story ngaihthlak a belh chian ka chak ve khawp mai

    ReplyDelete