MIZO KA NI EM?

Ka sawi tawh thin ka sawi leh ang, Mizo kan nih leh nih loh hriat fiah nan.

1. Mizo i nih avangin Indian i ni kher lo. Mizo ni chungin, Indian, British, Burmese, American, Iranian, Australian etc..a nih theih. Mizo ni reng chungin Mizorammi a nih loh theih tho bawk.


2. Mizorama awm leh awm lo te; India ram chhung leh pawna awm, foreign daiha awm te pawh huamin, Mizo tawng thiam em em leh thiam lutuk lo leh; thiam thak lo te pawh, Mizo ni lo, Zo hnahthlak a awm leh theih. 


3. Mizo ni lo, Vai /Sap/Khasi/Tuikuk/Chakma etc. ni chungin 'Mizorammi' a nih leh theih bawk. Mizorama piang leh sei lian te hi Mizo tawng leh culture engkimah an Mizo hle thei a, an Mizo lutuk kher lo a nih pawhin; Mizorama piang leh sei lian an nih vang ngawtin Mizo an ni thei lo.  Chung mi te leh Mizorama awm ho sawina atan Mizorammi tih hi kan phuah chhuah a ngai. Mizorammi chu automatic in Indian an ni nghal thung a ni.

4. Mizoram pawna piang leh sei lian, ram dang mi nihna nei Mizo fate chu engti kawng mahin Mizorammi an ni thei lo va, Mizo erawh an ni a, Zo pawh an ni thei bawk.

Tichuan,
Zo' hnahthlak a awm a; chu chuan Mizoram a awm zawng zawng leh, Khawvel hmun tina awm, Mizo tawng thiam em em leh thiam em em lo te, thiam miah lo te, thlahtu khat ho a huam a.

'Mizo' an awm leh a: Chu chuan Mizorama awm te, khawvel hmun tina awm te, Mizo culture vuan tlat tute, "Mizo ka ni" inti duh chin; Mizo mualpho a rilru na, Mizo hming thata lawm thin te a huam a.

'Mizorammi' an awm leh a: Chu chuan Hnam zawng zawng Mizoram mi nihna (citizenship) nei zawng zawng, Mizorama piang a sei lian, ram dang mi nihna nei chuang lo te, vai e, sap e, khasi e, tuikuk e, chakma e a huam vek a ni. A then chuan Mizo tawng an thiam em em ang a, a then chuan an pai ang; thenkhat phei chuan an hre tlem viau mai thei. 

Mizo ngei ngei pawh Mizorammi a nih loh chuan Mizorammi te hamthatna a dawng ngawt thiang lo. "Mizo dik tak alawm," kan ti a ni thei, a dik, mahse Mizorammi a nih miau loh chuan eng ang pawhin Mizo se, eng ang pawhin tawng thiam nal mahse, vote neihtir ngawt chi a ni lo. British ho khuan vun ngo zawng zawng an welcome chuang lo va, vote neihtir chu sawi loh, English an thiam em avangin tuman British nihna an chang ngawt thei lo, politic thil a ni tlat. Kan unau te chu an ni ngei ang mahse ram dang mi an ni tlat thei a ni. 

Khawvel ram thang zelah Mizorammi zawng zawng hi Mizo an ni kher lo fo tawh dawn bawk. Kan intlawh pawh tawlh tawlh ang a, kan inchim nasa tawlh tawlh ang. Mihring kan pung zel ang a, khawi lai kil kilah emaw chuan Mizo tawng thiam miah lo pawhin an lo seilian ve em em thei dawn a ni. Chu chu thikthu tih chhiat tur a ni lo va, kan len ve tawh zia hriltu a nih avangin pawm thiam a ngai a, lawm zawk hleuh theih a tha hle.


Mizo tawng pawh hi Mizo te tawng a ni ngei a, thik tur pawh a ni lo va, thik theih pawh a ni lo. Mizo tawng hman hi tlawma lak tur pawh a ni lo. He Mizo tawng hi Zo hnahthlak te zingah tawng lian ber leh hman tlanglawn ber a nih chuan a lawmawm a. Mizorammi te tawng pui ber pawh a ni reng ang, sawi thu a cheng lo. Zo hnathlak insuihkhawm kan duh luatah Mizo tawng kan neisa hi Lusei tawng bik anga chhuah thar leh a, Zohnahthlak dangte huam tel hram hram tum zawng a tawng hming neih tum hi chu hnung lam hawi chunga hmasawn tum ang deuh niin ka hria.


British an awm a, English an awm leh ang hi a ni a. English mi ni lo British dangte hian tawng dang an nei ve tho va, English hnawk tiin a hming thlak an tum sek lo. British tawng tlang lawn ber chu English a nihna an hai lo va, hman ve kha tlawmah an la ngai chuang lo. Chu English tawng chu British chauh pawhin tawng puiah an hmang lo va, American te, Canadian te, Australian te leh ram dang tam tak pawhin  an ram tawng pui berah an hmang mai. A hmangtu an tam vangin a hmangtute zawng zawng huap kim zawngin hming thlak erawh an tum kher kher lo chu a nih hi!


Tichuan han ti leh ila;

He term MIZORAMMI tih hi, American, Canadian, Australian, British, Indian etc..an tih ang deuh a ni a. Hei hi kan neih ve loh chuan tun lai hunah hian hnam inpumkhat chung changah kan inhrilhfiah thiam mawh hle ang. "Mizo a ni,  a ni lo" tih thu hlaah kan buai kan buai a, tul lovah kan inhnial vak vak ringawt thin; loh theih lohvin duh bak bakin kan inhnial hnawk fo thin niin a hriat. 

Entirnan: Tun hnaiah Mary Kom "Mizo a ni, a ni lo" tih chung changah inhnialna a tam hle. Ka ngaihdan chuan, "Mizo te chu khawiah pawh awm se chhiat ber lai leh that ber lai pawha Mizo ka ni ti ngam ngat te hi Mizo an ni," tih hi a ni. Chung mite chuan Mizo an nihna an phat lo va, sawibuai theih a ni lo. Khawiah pawh awm se Mizo community ah an tel thin a, tel lem lo an nih pawhin Mizo an nihna an phat chuang lo. Chutiang mi chu Mizoram pawn Burma ah te, Manipur ah te, Tripura,Bangladesh etc..ah te an tam mai. Mahse, mi then khat chu Mizo ni lovin ZO hnahthlak an ni thung. Heng mite chuan Mizo tawng aiin an mahni tawng an tuipui zawk a, Mizo community ni lovin an mahni community an tuipui zawk. Chungte chu ZO tih mai chi an ni. Unau vek tho kan ni. Heng kan unau ram dang mite hi Mizo an ni emaw Zo an ni emaw unau vek kan ni a, kan in pui pawh Mizoram tho a ni. Mahse.... heng Zo te Mizo te Mizoram pawna awm te hi kan unau te pawh ni raw sek sek, sorkar dan kal phung fel tak hmanga, Mizorammi nihna pek an nih hma chuan Mizorammi an ni lo va, Mizorammi te hamthatna, Mizorammi te chanvo bik hi an tan phalrai chiah ka ngai lo. Vai pawh, sap pawh, Mizo pawh, Zo pawh, Khasi pawh, ram danga awm, sorkar dan kal phung fel tak hmanga Mizorammi nihna chang tawh leh chang mek te erawh chu Mizo an ni emaw ni lo emaw Mizorammi an nih tawh chuan thliar hranna awm hauh lohva Mizoram mipui ten kan en thiam a pawimawh em em a ni. "Mizoram hi Mizo te ta chauh a ni bik tawh dawn lo va, 'Mizorammi' te ta a ni" tih hi kan pawm a hun tan  ta a ni.


Chuvangin hnam inpumkhat nan leh inunau kan thiam nan, Zo, Mizo leh Mizorammi tih te hi an nihna leh danglamna te  thliar hrang thiam ila ka duh em em a ni.


 Khai le.. MIzorammi tia kan sawi chhen chu Sap tawnga kan sawi duh chang leh kan ziah duh chang chuan "a leh n" kan belh zeuh ang a, " He/She is  Mizorammian" kan ti mai dawn zu nia!