KUHVA EI

Kuhva ei nasa hnam kan ni ta elo?

Kuhva ei hi kan uar hle mai a,  a tui bawk a, sim hi chu a har a ni. Kuhva man a to tual tual a, a ei tu kan pung tual tual mai bakah, mi pakhat ni khat ei a tam tual tual bawk si. Mahse kuhva  hian that lohna tlem a nei a, chungte chu pawn lawi tein tlem te sawi ve mai mai ila.

Kuhva kan ei chuan ha a lo sen nge nge a, ha sen nawt reh  turin ha uar taka kan nawh a ngai thin. Ha uar taka kan nawh fo chuan hahniin a lo tuar a, a hniam bawih bawih thei. Ha hni a lo hniam chuan ha a to nghet thei lova, ha a bal duh thin. A bal em loh pawhin ha tona lai hi a lang dum huam duh thin.  Hei hi mawi lo mai a ni lo, a siam that theih tawh loh va, tin cancer a thlen thei bawk.

Ha sen nawt reh tuma tan kan laknaah ha hlo leh habras (toothbrush) tam tham tak kan khawh ral a, a heksak a ni. Ha hi na taka nawh a tha lova, nawh fo  loh pawh a tha khawp mai. Nawt fo lo thei tur chuan ha tihbalh tlem deuh a ngai a ni. Kuhva kan ei reng a nih chuan ha a bal reng a ni mai si.

Thaw uih tihrehnan kuhva kan ei thin a. Ni e, thawk uih hi chu a pawi a ni. Ka thianpa pakhat pawh a nupui a then a, eng vanga then nge a nih ka zawh chuan, a ni chuan, "A thawk a uih em mai," a ti thlawt a! Thawk uih hi chu tuihnai lo tak chu a ni reng a ni.

Kan za deuh thaw hian kuhva ei lo thaw chu rimchhe turah kan ngai a. A dik tho mai thei, mahse thawk uih leh uih loh hi kuhva ei vang leh ei loh vang  a ni lo va. Kuhva ei thawk hi uih thei tak tho a ni. Ha kara nawi tang, a tawih thlenga awm, ngaihsak hlawh lo te hi a uihna hnar ber hi chu a ni a zawk. Kuhva nawi pawh ha kara an cham rei chuan uih thei tak a ni. Chuvang chuan kuhva hian ka a tiuih lo ni lovin; lut chhuak tam ta na na na chuan, a tihuih belh nasa zawk fe a ni. Hmawmsawm uar lutuk lo ila, chaw pangngai ei zawh hian ha nawt thlap ila, hrisel lohna dang kan nei a nih loh chuan thawk a uih lo deuh. Kuhva ei leh ei loh vang a ni hran lo.

Kuhva ei lo thaw uih tlata kan hriatna chhan chu, kuhva ei lo zinga tlem te hian ha nawh an thlahdah a. Kuhva an ei loh avangin an ha bal mai thei lovah an ngai pawh a ni mahna. Chutia ha an nawh khat avang chuan an thawk a uih thin. Kuhva ei e, ei lo ve lam a ni mang lo; ka chhung tawp apiang thawk a uih a ni mai.

Ha hi nawh ringawt a tawk lova, ha kar hi hawlh fai ngei ngei tur. Ha kara tang hi habras hian a nawt fai zo lo va, chuvang chuan ha kar hi ziah (floss) fai fo tur. Ha kar awng hawlh fai a tha a, a awng lai chauh ni lovin ha leh ha insikna lai te hi lazai sin tea ziah fai a ngai fo. Hei hian thaw uih a tireh tha khawp mai.

Chinai ringawt hian vun a tikangin a ei pilh thei a. Kuhva rah hi pai tawih harsa tak, pum huat zawng tak a ni bawk a. Panhnah lah hi ruih theih thil taksa tana tha lo tak a ni bawk a. Heng thil chhia pathum an han inkawp tawh hi chuan thil tha ropui tak an thlen lo ve hrim hrim a. An infinkhawm tui pawh hi thisen ang maia sen nguk a nih thin hi.  Thih nau a ni ber mai. Chuvang pawh chu a niang tun hnai khan 'kuhva ei hian cancer a thlen chiang a ni' tih pawh finfiah a ni ta bawk.

Paan dukan, siam tui hmel hle.

Chaw ei khamah te tui viau mah la, insum theih a tha khawp mai. Chaw eikhama pakhat ei ang  chauh i nih chuan a zia awm. A veiawm ber chu eng lai pawh a ei, men rei leh ei rei, nghei tum lo, intithei zawmah ho hi!  Mizo pakhatin min tihmingtha vek thei ang tho hian mi pakhat hian kan hnam min tihmingchhe ve vek thei tho bawk tih i hre reng ang u.